पुन्हा आलमेलकर

आलमेलकरांचं काम मी आधी खूप पाहिलेलं नाही, एमजिएमएचं प्रदर्शन पहाताना पण समहाऊ हे आपण सारखं सारखं अनेकदा पाहिलय असं वाटत राहिलं. कदाचित त्यांचे गुरु बेन्द्रे, त्यांची चित्रं मला खूपच आवडतात. ती अनेकदा पाहिलेली आहेत. आणि आलमेलकरांच्या पठडीतले दलाल आणि इतर बरेच आहेत. शिवाय आलमेलकर ज्या आदिवासी चित्रांकरता सर्वात जास्त फ़ेमस आहेत ती किंवा तशी इतक्यांदा कॅलेंडर्सवर, दिवाळी अंकांवर, इलस्ट्रेशन्समधे, घरांच्या भिंतीवर सजावटीकरता लावलेल्या फ़्रेम्सवर पाहिली आहेत त्यामुळे हा देजावू.

रेषा डौलदार आहे, पण त्यात स्वैर रेषेतली मजा मिसिंग वाटते. रंग जरा जास्तच झळझळीत त्यामुळे कृत्रिमतेकडे, डेकोरिटवपणाकडे झुकणारे वाटले कॅनव्हास. आदिवासी स्त्रियांच्या कपड्या, दागिन्यांमधेही वास्तवता मिसिंग आहे. सगळ्या एकजात दागिन्यांनी नटलेल्या. बर तेही दगडांचे किंवा नैसर्गिक बिया, मण्यांचे दागिने नाहीत, चक्क पुतळ्यांच्या माळांसारखे हार गळ्यात. जरा जास्तच सधन आदिवासी वाटत होते. रोमॅन्टीक, काव्यमय आदिवासी जीवन. स्टायलेझशनचा प्रभाव. बेन्द्रेंवरही होताच तो प्रभाव.
देवदत्तची चित्रं मला खूप आवडतात, पण त्याच्या चित्रांवर असलेला युरोपियन प्रभाव- हे आपलं पॅलेट नाही. स्किन कलर वगैरे..हे युरोपियन पण तिथे शिकल्यामुळे त्याच्यावर तो प्रभाव उमटला. त्यातून तो बाहेर पडत नाहिये.

साच्यामधे का अडकतात आर्टिस्ट? उदा. शशिकांत धोत्रे.
खरं तर त्याची दगडफ़ोडणार्यांची पार्श्वभूमी. मग त्याला का वाटू नये त्यांचं जगणं कॅनव्हासवर उतरवावं असं?
जसं पोटॅटो इटर्सचं जगणं व्हॅन गॉघला उतरवणं महत्वाचं वाटलं तसं?
कोळशाच्या खाणीतलं वातावरण आपल्या इन्स्टॉलेशन्समधून मांडणं प्रभाकर पाचपुतेला महत्वाचं वाटलं तसं?